Το άρθρο μετακινείται από το γενικό ιστορικό πλαίσιο του SETI σε έναν συγκεκριμένο, σύγχρονο υποψήφιο για ζωή, στη συνέχεια σε ένα μυστηριώδες σήμα από αυτόν τον υποψήφιο, ασκώντας κριτική στην επιστημονική αντίδραση σε πιθανά εξωγήινα σήματα, παρουσιάζοντας μια εναλλακτική θεωρία για το σήμα και, τέλος, διευρύνοντας τη συζήτηση στους συνολικούς περιορισμούς της μεθοδολογίας SETI.
Μια ερώτηση μεγέθους Σάγκαν
Για δεκαετίες, η αναζήτηση εξωγήινης ζωής στοιχειωνόταν από μια τρομακτική αίσθηση κλίμακας. Σε μια διάλεξη του 1969 που έθεσε τα θεμέλια για τον σύγχρονο σκεπτικισμό για τα UFO, ο Carl Sagan φαντάστηκε τους κοσμικούς μας γείτονες να μας αναζητούν με βάση μια τυχαία αρχή: στέλνοντας ένα διαστημόπλοιο σε οποιοδήποτε παλιό αστέρι και απλώς ελπίζοντας για το καλύτερο. Τις περισσότερες φορές, υπέθεσε, δεν θα έβρισκαν τίποτα. Το σύμπαν ήταν μια κολοσσιαία σωρό από άχυρα, και η νοήμων ζωή ήταν μια ενιαία, μοναχική βελόνα.
Είναι θρίαμβος της σύγχρονης αστρονομίας το γεγονός ότι αυτή η εικόνα έχει ανατραπεί εντελώς. Σήμερα, γνωρίζουμε πολλά υποσχόμενους υποψηφίους για πλανήτες που φέρουν ζωή ακριβώς στην κοσμική μας αυλή. Η παροιμιώδης θημωνιά, όπως αποδεικνύεται, μπορεί να είναι απλώς ένα εργοστάσιο βελονών.
Από τυχαίες ελπίδες σε στοχευμένες αναζητήσεις
Δεν ψάχνουμε πλέον στα τυφλά. Οπλισμένοι όχι με ανιχνευτές μετάλλων αλλά με ισχυρά τηλεσκόπια, μπορούμε να εντοπίσουμε τους πιο πιθανούς κόσμους που φιλοξενούν ζωή. Ένας ευφυής πολιτισμός στη Γη δεν θα έστελνε τυχαία ανιχνευτές στο κενό. Θα τους στέλναμε εμείς σε αυτούς τους πολλά υποσχόμενους στόχους. Και υπάρχουν πολλοί.
Το 2016, οι αστρονόμοι ανακάλυψαν έναν τέτοιο στόχο: τον Εγγύτατο Κενταύρου b στο σύστημα Άλφα Κενταύρου: έναν δυνητικά κατοικήσιμο πλανήτη που περιστρέφεται γύρω από το πλησιέστερο άστρο στον ήλιο μας, μόλις 4.2 έτη φωτός μακριά. Ενώ οι σφοδροί ηλιακοί άνεμοι του μητρικού του άστρου καθιστούν απίθανες τις επιφανειακές εκδρομές, η ζωή θα μπορούσε θεωρητικά να ευδοκιμήσει σε υπόγεια καταφύγια.
Σε ένα μη υλοποιημένο έργο, η NASA μελέτησε το 1987 την πιθανότητα να φτάσει στην τροχιά του Proxima Centauri b μέσα σε μόλις 100 χρόνια με ταχύτητα 4.5% της ταχύτητας του φωτός. Αυτό το έργο ονομάστηκε... Μακρια Βολη, και αφορούσε την αποστολή ενός μη επανδρωμένου ανιχνευτή που χρησιμοποιεί πυρηνική πρόωση.
Αν οι αρχικές μας παρατηρήσεις για έναν τέτοιο κόσμο αποδειχθούν ασαφείς στην αναζήτηση ζωής, τι θα κάναμε; Θα κάναμε αυτό που ήδη κάνουμε με τον Άρη: θα στέλναμε ανιχνευτή μετά τον ανιχνευτή μέχρι να είμαστε σίγουροι. Γιατί μια εξωγήινη νοημοσύνη, έχοντας ανακαλύψει μια πολλά υποσχόμενη μπλε κουκκίδα που ονομάζεται Γη, θα ήταν διαφορετική; Και από απόσταση, πώς μοιάζουν οι δικοί μας διαστημικοί ανιχνευτές του Άρη, αν όχι με άγνωστα ιπτάμενα αντικείμενα;
Ένας δελεαστικός ψίθυρος από το Proxima b
Σε μια αξιοσημείωτη σύμπτωση, ακριβώς τη στιγμή που αρχίσαμε να εστιάζουμε στον Proxima b στην αναζήτηση εξωγήινης ζωής, ένα πιθανό σήμα αναδύθηκε από την κατεύθυνσή του. Τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2019, το ραδιοτηλεσκόπιο Parkes στην Αυστραλία ανίχνευσε μια παράξενη, στενής ζώνης ραδιοεκπομπή. Με την ονομασία Breakthrough Listen. Υποψήφιος 1 (BLC1), αρχικά ταξινομήθηκε ως πιθανό σημάδι από έναν εξωγήινο πολιτισμό.
Τα χαρακτηριστικά του σήματος ήταν αινιγματικά. Η μετατόπιση Doppler του - η αλλαγή στη συχνότητά του - φαινόταν να είναι το αντίθετο από αυτό που θα περίμενε κανείς από την τροχιά του πλανήτη. Περιέργως, το σήμα εμφανίστηκε 10 ημέρες μετά από μια μεγάλη ηλιακή έκλαμψη από τον Εγγύτατο Κενταύρου, αν και δεν έχει τεκμηριωθεί καμία σύνδεση. Οι κύριοι ερευνητές ήταν δύο ασκούμενοι, ο Shane Smith και η Sofia Sheikh. Εργάστηκαν προσεκτικά για να αποκλείσουν τις επίγειες παρεμβολές.
Μερικοί έμπειροι ερευνητές εξέτασαν τα αποτελέσματα, αλλά δεν βρήκαν τίποτα αξιοσημείωτο.
Μεγάλη καθυστέρηση
Το σήμα BLC-1 αναφέρθηκε για πρώτη φορά δημόσια 1.5 χρόνο μετά την ανίχνευσή του, και μόνο επειδή διέρρευσε Η εφημερίδα GuardianΤο κοινό έπρεπε στη συνέχεια να περιμένει άλλον έναν χρόνο για το τελικά αποτελέσματαΟι άνθρωποι προβληματίζονταν από τη μυστικότητα που τροφοδότησε τις εικασίες.
Οι καθυστερήσεις στην ανακοίνωση μιας ανακάλυψης —ή μη ανακάλυψης— στο πλαίσιο του SETI και της αστρονομίας αποτελούν συνήθη πρακτική. Τα δεδομένα δεν δημοσιοποιούνται μέχρι να επαληθευτούν. Για παράδειγμα, όταν ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά ραδιοαστέρες το 1967, χρειάστηκαν δύο χρόνια πριν δημοσιευτεί η ανακάλυψη. Οι επιστήμονες διατήρησαν τα δεδομένα τους μέχρι να βρουν αυτό που θεωρούσαν μια εύλογη φυσική εξήγηση. Ο υποτιθέμενος μηχανισμός του Πάλσαρ παραμένει μυστήριο μέχρι σήμερα.
Αυτή η πρακτική καθυστέρησης από το SETI μπορεί να δώσει την εντύπωση ότι τα δεδομένα παρακρατούνται μέχρι να βρεθούν «φυσικές εξηγήσεις». Οι παρεμβολές ραδιοσυχνοτήτων (RFI) είναι μια τέτοια εξήγηση.
«Τελικά, νομίζω ότι θα μπορέσουμε να πείσουμε τους εαυτούς μας ότι το BLC-1 αποτελεί παρεμβολή.»
- Άντριου Σιέμιον, Κύριος Ερευνητής SETI για το Breakthrough Listen
Εντός της κοινότητας SETI, η δήλωση του Siemion αποτελεί παράδειγμα επιστημονικής ταπεινότητας και της προσεκτικής διαδικασίας που είναι απαραίτητη για τη διάκριση των γνήσιων σημάτων από τις παρεμβολές. Εκτός του SETI, ανάλογες δηλώσεις μπορούν να ερμηνευθούν ως συγκάλυψη υποκείμενων προκαταλήψεων ή απροθυμίας αποδοχής ανακαλύψεων που αλλάζουν το παράδειγμα. Αυτό υπογραμμίζει πώς το πλαίσιο επηρεάζει την ερμηνεία τέτοιων παρατηρήσεων.
Πόση ώρα άκουσε η Γη για το σήμα BLC-1;
Το Breakthrough Listen διέθεσε 30 ώρες στο τηλεσκόπιο Parkes για να παρατηρήσει τον Εγγύτατο Κενταύρου, αλλά το υποτιθέμενο σήμα ανιχνεύθηκε μόνο κατά τη διάρκεια περίπου τριών από αυτές τις ώρες - περίπου το 10% του συνολικού χρόνου παρατήρησης.
Κατά τη διάρκεια των επόμενων έξι μηνών, η ομάδα κατέγραψε άλλες 39 ώρες παρατηρήσεων παρακολούθησης. Από τις 4,320 ώρες σε αυτό το εξάμηνο, μόνο το 0.9% αφιερώθηκε στην αναζήτηση μιας επανάληψης - περίπου το ένα δέκατο της προσπάθειας που αφιερώθηκε στην αρχική σάρωση.
Το ερώτημα παραμένει: Ήταν δικαιολογημένη μια μακρύτερη εκστρατεία; Γενικότερα, δεν είναι απαραίτητες εκτεταμένες εκστρατείες παρατήρησης στο ραδιοαστρονομικό SETI; Δεν μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι εξωγήινοι πολιτισμοί εκπέμπουν συνεχή σήματα. Αυτές οι μεταδόσεις μπορεί να είναι οι μόνες που ανιχνεύουμε ποτέ, και ακόμη και τότε μόνο τυχαία.
Το BLC-1 έχει υπογραμμίσει ότι, όταν είναι εφικτό, οι παρατηρήσεις πιθανών τεχνο-υπογραφών θα πρέπει να διεξάγονται από τουλάχιστον δύο διαφορετικές τοποθεσίες παρατήρησης ταυτόχρονα. Το γεγονός ότι αυτό δεν έγινε στην περίπτωση του BLC-1 είναι ανεξήγητο.
Ποια θα ήταν η χειρότερη περίπτωση κατά την ανακοίνωση της ανακάλυψης εξωγήινης τεχνολογικής νοημοσύνης;
Ένας μαζικός πανικός; Ότι οι μεταγενέστερες έρευνες αποδεικνύουν ότι η ανακάλυψη είναι λανθασμένη και πρέπει να ανακληθεί; Έτσι, δυσφημίζεται ο τομέας του SETI; Ή ότι η ανθρωπότητα δεν κατέχει πλέον την κορυφή της εξέλιξης στο Σύμπαν; Θα μετριάσει αυτή η ανακάλυψη τα χειρότερα ένστικτα της ανθρωπότητας, όπως ο πόλεμος, εις βάρος των δεσποτικών ηγεμόνων;
Ένα «Γαλαξιακό Δίκτυο Επικοινωνιών» και BLC-1
Με την πρώτη ματιά, η ανίχνευση ενός στενοζωνικού ραδιοσήματος (π.χ., BLC-1) από τον Εγγύτατο Κενταύρου - το αστρικό σύστημα της διπλανής πόρτας - φαίνεται εξαιρετικά απίθανη. Αστροφυσικός Τζέισον Τ. Ράιτ αντέτεινε ότι, από μηχανικής άποψης, το Proxima είναι ακριβώς το σημείο όπου θα έπρεπε να περιμένουμε να βρούμε ένα τέτοιο κιβώτιο ταχυτήτων.
Εάν υπάρχει ένα γαλαξιακό δίκτυο επικοινωνίας, ο Proxima θα ήταν ο πιο πιθανός πομπός «τελευταίου μιλίου» προς το Ηλιακό Σύστημα. Αντί κάθε πολιτισμός να προσπαθεί να εκπέμψει ισχυρά, στοχευμένα μηνύματα σε κάθε άλλο αστρικό σύστημα με το οποίο θέλει να επικοινωνήσει, θα δημιουργούσε ένα δίκτυο κόμβων ή αναμεταδοτών επικοινωνίας.
Η Proxima ως ο «Πύργος Κυψελών» του Ηλιακού Συστήματος
Η Proxima ως ο «Πύργος Κυψελών» του Ηλιακού Συστήματος
Σε αυτό το σενάριο, ο Εγγύτατος του Κενταύρου - το πλησιέστερο αστέρι στο Ηλιακό μας Σύστημα - χρησιμεύει ως ο λογικός «πύργος κινητής τηλεφωνίας». Ένα μήνυμα που προορίζεται για την περιοχή μας στο διάστημα θα δρομολογείται μέσω του γαλαξιακού δικτύου στο σύστημα Εγγύτατος του Κενταύρου. Ένας πομπός που βρίσκεται εκεί θα χειρίζεται στη συνέχεια την εκπομπή του «τελευταίου μιλίου» προς το Ηλιακό μας Σύστημα.
Αυτοί οι κόμβοι στο Γαλαξιακό Πλέγμα Επικοινωνιών θα έπρεπε να κάνουν τακτικά ping μεταξύ τους. Αλλά επειδή τα ραδιοκύματα ταξιδεύουν με την ταχύτητα του φωτός, ένα μόνο ping θα αναλάμβανε οχτώ χρόνια (λαμβάνοντας υπόψη την απόσταση των 4.24 ετών φωτός και τον χρόνο επεξεργασίας σήματος). Δεδομένου αυτού του περιορισμού, ίσως υπάρχει ένας άλλος τρόπος επικοινωνίας με εξωγήινη νοημοσύνη (ETI)?
Η ταχύτητα του φωτός είναι σταθερή για τα ηλεκτρομαγνητικά ραδιοκύματα—αλλά τι γίνεται με φυσικά αντικείμεναΚαι δεν αναφέρομαι κυρίως στην τεχνολογία στρέβλωσης, αλλά μάλλον σε αντικείμενα που μπορεί να βρίσκονται ήδη εδώ.
Το πρόβλημα με το SETI
Η βασική υπόθεση του SETI είναι ότι οι εξωγήινοι πολιτισμοί πιθανότατα θα βρίσκονται έτη φωτός μακριά και δεν θα λειτουργούν κρυφά στην ατμόσφαιρα της Γης. Οι εκατοντάδες χιλιάδες αναφερόμενες θεάσεις UFO θεωρούνται από το SETI ως κυρίως προϊόν ευσεβών πόθων, παρερμηνειών και ψευδών ιδεών.
Επειδή τα UAP/UFO δεν έχουν επιβεβαιωμένο εξωγήινη σύνδεση, το SETI δεν έχει επιστημονική βάση για την κατανομή πόρων σε αυτά. Κατά συνέπεια, δεν καταβάλλονται επιστημονικές προσπάθειες για την προσπάθεια επαφής με μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAP) μέσω ραδιοφώνου ή άλλων μεθόδων σηματοδότησης (π.χ., λέιζερ).
Για να χαρακτηριστεί ένα γνήσιο ραδιοσήμα ETI, το σήμα πρέπει να προέρχεται από μακριά και η ανίχνευσή του πρέπει να είναι αναπαραγώγιμη. Διαφορετικά, κινδυνεύει να ταξινομηθεί ως παρέμβαση εντελώς.
Τα εξαιρετικά κατευθυντικά, ευαίσθητα ραδιοτηλεσκόπια δεν είναι κατάλληλα για επικοινωνία κοντινής εμβέλειας. Για το λόγο αυτό, το Contact Project έχει προτείνει τη συμμετοχή ερασιτεχνών ραδιοερασιτεχνών (ερασιτέχνες), των οποίων οι πανκατευθυντικές κεραίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε προσπάθειες επικοινωνίας με μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAP).
Επιστημονικές παρατηρητικές προσπάθειες για την ανίχνευση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UFO)
Ο αστροφυσικός του Χάρβαρντ, Άβι Λόεμπ, ηγείται της Σχέδιο Galileo, ένας κλάδος του έργου του είναι η ανίχνευση πιθανών ραδιοεκπομπών από μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAPs).
Με τα νέα αστεροσκοπεία που είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο, ο Άβι Λόεμπ αμφισβητεί το επιστημονικό κατεστημένο λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τα μη συμβατικά αστεροσκοπεία (UAP).
Δήλωσε εντυπωσιακά ότι αναζητά νοήμονα ζωή στο βαθύ διάστημα, λέγοντας: «Ενδιαφέρομαι για την νοημοσύνη στο διάστημα επειδή δεν τη βρίσκω πολύ συχνά εδώ στη Γη!»
Ο ορισμός της δουλειάς του είναι απλός. «Τι σημαίνει να είσαι επιστήμονας;» ρωτάει. «Από την πλευρά μου, είναι το προνόμιο να είσαι περίεργος». Αυτή η θεμελιώδης αρχή είναι που τώρα καθοδηγεί μια από τις πιο φιλόδοξες και αμφιλεγόμενες επιστημονικές προσπάθειες της εποχής μας: το Σχέδιο GalileoΣε μια εποχή πολωμένων απόψεων, το έργο στοχεύει να ξεπεράσει τον θόρυβο εστιάζοντας σε μια ενιαία, αδιαμφισβήτητη αυθεντία. «Στην επιστήμη», δηλώνει, «ο διαιτητής είναι η φυσική πραγματικότητα».
Το έργο, το οποίο βρίσκεται τώρα σε πλήρη εξέλιξη το καλοκαίρι του 2025, γεννήθηκε από μια απογοήτευση με μια επιστημονική κοινότητα που βλέπει συχνά να βιάζεται να απορρίψει το άγνωστο. Το σημείο καμπής ήταν ο αινιγματικός διαστρικός επισκέπτης του 2017, ο «Oumuamua». Το παράξενο, επίπεδο σχήμα του και η επιτάχυνσή του μακριά από τον ήλιο χωρίς ορατή ουρά κομήτη τον οδήγησαν να υποθέσει ότι θα μπορούσε να είναι ένα τεχνούργημα μιας εξωγήινης τεχνολογίας. Η αντίδραση ήταν άμεση. Θυμάται έναν συνάδελφο, έναν ειδικό στα πετρώματα, να του εκμυστηρεύεται ότι ο «Oumuamua» ήταν «τόσο παράξενος που εύχομαι να μην υπήρχε ποτέ» - μια δήλωση που ο επικεφαλής του έργου Άβι Λόεμπ θεωρεί ως την αντίθεση της επιστημονικής περιέργειας.
